Rapport: Dataverzameling agroforestry – verkenning van de aspecten, indicatoren en protocollen voor basisregistratie, agronomie en ecosysteemdiensten

Nu agroforestry in Nederland zich steeds verder ontwikkelt, is het van belang deze ontwikkelingen zo goed mogelijk te volgen. Wat is de omvang en welke systemen zijn waar aangelegd? Wat werkt wel en wat werkt niet? Wat zijn de opbrengsten maar ook welke ziekten en plagen komen voor? Welke ecosysteemdiensten, waaronder biodiversiteit, levert agroforestry op? Daarvoor is het nodig data te verzamelen. Maar hoe doe je dat in al die verschillende systemen? Een verkenning van mogelijke opties is uitgevoerd door Jeroen Kruit, Maureen Schoutsen en Marcel Vijn van WUR, Evert Prins en Ellen Geerlings van LBI en Bram Wendel van Boerenbos.

Dit rapport is een advies voor een monitoring aanpak waar we, als we dat willen, nu mee kunnen beginnen. De ruim 1.000 aangeplante hectares agroforestry verspreid over Nederland vormen al een goede basis voor het opbouwen van een rijke agroforestry databron. Data die nieuwe intreders, agrariërs die willen omschakelen, ambtenaren die het mogelijk willen maken en financiers die het willen financieren kunnen gebruiken om bedrijfsplannen te ontwikkelen en te beoordelen.

Om betrouwbare data over de prestaties van deze complexe systemen te kunnen verzamelen hebben we in dit advies drie bouwstenen voor een open databron geïdentificeerd. De basisregistratie (1), om inzicht te krijgen in de ontwikkeling van agroforestry in Nederland. Met data over areaal, type agroforestrysysteem en het aantal boeren. De agronomie (2), om agrariërs inzichten te geven in de prestaties van hun bedrijfsvoering. Met context gebonden basisinformatie naast informatie over de plantprestaties en de plantgezondheid. De ecosysteemdiensten (3), om te begrijpen in welke mate een transitie naar een ander agrarisch systeem bijdraagt aan bredere maatschappelijke doelen.

Uit het rapport:

“In 2050 opereert de Nederlandse landbouw niet alleen binnen de grenzen van de natuurlijke leefomgeving, ze draagt zelfs zorg voor een versterking daarvan. De beweging naar een landbouw met bomen is belangrijk geweest om daar te komen. De vasthoudendheid van pionierende agrariërs, ambtenaren, onderzoekers, bestuurders en bedrijven heeft ertoe geleid dat we vanaf 2025 deze agrarische praktijken net zo serieus zijn gaan nemen als reguliere landbouwpraktijken. De resultaten van de eerste jaren van monitoring zijn cruciaal geweest om missers te herstellen en missers te voorkomen bij nieuwe intreders en omschakelende boeren. Met het volwassener worden van deze systemen heeft de gestructureerd verzamelde data de meerwaarde aangetoond. De sector levert een grote diversiteit aan producten en diensten waar eerlijk betalende afnemers voor zijn. Het agrarische inkomen is stabieler en de ondernemersrisico’s zijn beheersbaarder geworden.”